Een inclusieve benadering voor nieuwkomers en anderstaligen
In Arnhem werken Gemeente Arnhem en Energiebank Arnhem samen aan een wijk- en netwerkgerichte aanpak om energiearmoede te bestrijden. Energiecoaches spelen hierin een sleutelrol. Zoals ook in het webinar over de witgoedregeling en in het interview met energiecoach Marianne Commies duidelijk wordt, doen de energiecoaches meer dan alleen tips geven over energiebesparing. Ze bezoeken huishoudens drie tot vijf keer, en vaker indien nodig. Hierdoor bouwen ze vertrouwen op, signaleren ze bredere problemen zoals geldzorgen en zoeken ze naar manieren om bewoners beter te ondersteunen. Dit persoonlijke contact is ook terug te zien in hoe Arnhem anderstaligen en nieuwkomers bereikt, een doelgroep die vaak moeilijk te bereiken is.
Geleend vertrouwen
Om anderstaligen en nieuwkomers te bereiken, maakt Arnhem gebruik van bestaande netwerken en vertrouwde organisaties zoals Vluchtelingenwerk, taalscholen en welzijnsorganisaties. Maarten van ’t Hoog, Adviseur Energietransitie bij de gemeente Arnhem, legt uit: “Aansluiten bij Vluchtelingenwerk bleek de meest effectieve aanpak om nieuwkomers te bereiken.” Tijdens enkele bijeenkomsten van de Eurowijzer-training, waarin nieuwkomers leren omgaan met financiën, sluit een energiecoach aan om te vertellen wat zij kunnen betekenen en vragen te beantwoorden. “We maken dankbaar gebruik van het vertrouwen dat Vluchtelingenwerk al heeft opgebouwd bij nieuwkomers. Door dit ‘geleende vertrouwen’ wordt de drempel om hulp te accepteren lager, en bijna alle deelnemers schrijven zich vervolgens in voor begeleiding.”
Ook anderstaligen die al in Arnhem wonen worden bereikt via voor hen bekende kanalen. In wijken zoals Presikhaaf, met een groot aandeel bewoners met een niet-Nederlandse achtergrond, werkt Arnhem samen met moskeeën, buurthuizen en opbouwwerkers. Deze netwerken bieden laagdrempelige toegang tot bewoners die anders moeilijk te bereiken zijn. Door deze aanpak weet Arnhem effectief vertrouwen te winnen en bewoners beter te ondersteunen.
Energiecoaches als herkenbare gezichten
Taal speelt een cruciale rol in het bereiken van anderstaligen en nieuwkomers. Energiecoaches die Arabisch, Tigrinja of Farsi spreken, kunnen bewoners in hun eigen taal begeleiden. “Dit zorgt ervoor dat belangrijke informatie niet verloren gaat en bevordert wederzijds begrip,” legt Maarten uit.. “Mensen nemen sneller iets aan van iemand met wie ze overeenkomsten zien, of dat nu door leeftijd, gedeelde interesses of een gemeenschappelijke taal is,” zegt Maarten. “Het maakt echt verschil als bewoners worden geholpen door iemand die hun taal spreekt. Dit creëert sneller een klik en vergroot de kans op een succesvolle samenwerking.” Arnhem werft daarom actief coaches met diverse culturele achtergronden die andere talen spreken. Voor talen waarvoor geen coaches beschikbaar zijn, schakelt Arnhem tolken in om ondersteuning te bieden.
Cultuurverschillen
Naast taal speelt culturele kennis een cruciale rol. Energiecoaches met eenzelfde achtergrond als de bewoners begrijpen vaak beter welke barrières er zijn. Bijvoorbeeld hoe in sommige culturen watergebruik of verwarming anders wordt begrepen. “In Nederland vinden we het normaal om een thermostaat te gebruiken, maar voor nieuwkomers kan dit iets nieuws zijn. Sommige van hen zien dit bijvoorbeeld als een thermometer die aangeeft hoe warm het is en begrijpen niet dat je hiermee zelf de temperatuur kunt regelen. En ook hoe er in Nederland voor energie wordt betaald is soms nieuw. In sommige landen wordt energie betaald via prepaid-systemen of vaste tarieven zonder jaarafrekening. Dat je hier aan het eind van een jaar ineens een naheffing kan krijgen komt dan als een onaangename verrassing” licht Maarten toe. Daarnaast wordt rekening gehouden met speciale gebruiken, zoals reinigingsrituelen die vaker douchen vereisen, en met gezinssamenstellingen. Nieuwkomers worden vaak later vergezeld door hun partner of kinderen (nareizigers), wat betekent dat het hele huishouden meegenomen moet worden in het energiecoachtraject. Maarten: “De man komt vaak eerst, maar in veel culturen is de vrouw de spil van het huishouden. Dan is het belangrijk om ook haar, en ook eventuele andere gezinsleden, goed te betrekken”.
Maatwerk
Arnhem laat zien dat het bereiken van anderstaligen en nieuwkomers mogelijk is met een gerichte, cultureel- en wijkgerichte aanpak. De combinatie van vertrouwen, samenwerking en maatwerk leidt niet alleen tot blijvende resultaten, maar inspireert ook andere gemeenten. Een belangrijke factor hierbij is de rol van ambassadeurs en sleutelfiguren binnen de gemeenschap. Veel werving, zeker onder anderstaligen, gebeurt via vrienden, familie en bekenden. Door actief deze sleutelfiguren te betrekken en hen te vragen het aanbod te delen, vergroot Arnhem de kans op een brede en effectieve deelname. Zoals Maarten concludeert: “Het vraagt maatwerk, maar het loont.”
De aanpak in Arnhem kwam aan bod in de uitzending van Kassa op zaterdag 11 januari 2025. De uitzending is hier terug te zien.
De Energiebank Arnhem biedt een toolkit waarin de afspraken en methodiek voor de samenwerking met Vluchtelingenwerk en andere partners gedetailleerd worden toegelicht. Deze toolkit kan door andere gemeenten worden opgevraagd via de Energiebank Regio Arnhem.