In Hilversum kampen 5.000 huishoudens met energiearmoede. Om deze huishoudens te ondersteunen in het verlagen van de energierekening, zet de gemeente met het programma Energieklusser aan Huis in op een persoonlijke en wijkgerichte aanpak. De sleutel tot succes? Vertrouwen opbouwen en gebruik maken van bestaande netwerken om inwoners te bereiken die anders buiten beeld blijven.
Energieklusser aan Huis: dichtbij en herkenbaar
De EnergieKlussers vormen het hart van het programma. Ze zijn herkenbaar aan hun kleding en bakfiets, en ze zijn aanwezig bij buurtactiviteiten en bijeenkomsten in de wijkcentra. “We willen dat de EnergieKlussers vertrouwde gezichten zijn in de wijken voor inwoners,” zegt Jacomijn Hemmen, projectleider Energiearmoede bij gemeente Hilversum. “Dit vertrouwen is essentieel om huishoudens te bereiken die anders vaak buiten beeld blijven en om hen ook in de toekomst te kunnen blijven ondersteunen.” De EnergieKlussers voeren niet alleen kleine technische maatregelen uit, zoals het plaatsen van tochtstrips en radiatorfolie, maar bieden ook advies over energiebesparend gedrag. Daarnaast maken de EnergieKlussers inwoners wegwijs in gemeentelijke subsidies en minimaregelingen. “De aanpak is gericht op het zoveel mogelijk ontzorgen van de huishoudens.” voegt Jacomijn toe “Het persoonlijke contact is cruciaal. Mensen zien dat we hen oprecht willen helpen.”
En-en-en
Wat de aanpak in Hilversum bijzonder maakt, is de strategie om alles en iedereen met elkaar te verbinden. Vanaf 2022 werken binnen de gemeente de teams van energietransitie en het sociaal domein nauw samen. Jacomijn: “Het programma is vanaf dag één vanuit beide domeinen opgezet. Dat maakt het sterk én toekomstbestendig.” Er wordt ook optimaal gebruik gemaakt van bestaande netwerken en vertrouwen dat daar is opgebouwd. EnergieKlussers werken vanuit de gemeentelijke organisatie en sluiten aan bij bestaande activiteiten zoals buurtbakkies, formulieren-spreekuren en bijeenkomsten in wijkcentra.
Daarnaast zorgen ze dat de informatie letterlijk binnen handbereik ligt, bijvoorbeeld in de bibliotheek, bij de voedselbank en via partnerorganisaties. Zelfs een kerstkaart met aanmeldmogelijkheid wordt ingezet om huishoudens te bereiken. Jacomijn: “Alles versterkt elkaar. Het is altijd en-en-en: zichtbaar zijn in de wijk, aanwezig bij lokale initiatieven en aansluiten bij wat er al is.”
Gerichte communicatie
Hilversum gebruikt de CASI-methode (Communicatie Activatie Strategie) die bijvoorbeeld ook door Energiehulp.nl wordt gebruikt, om de communicatie af te stemmen op verschillende doelgroepen. “Met deze wetenschappelijk onderbouwde aanpak stemmen we elk communicatiemiddel volledig af op de doelgroep. We sturen aanmeldkaarten naar de doelgroep, gebruiken weinig tekst, veel beeld en laten een picto-kaart achter met tips om energie te besparen”, legt Jacomijn uit.
Samenwerking met partners en gemeenschappen
Het succes van Energieklusser aan Huis is te danken aan de samenwerking met lokale partners zoals Versa Welzijn, de woningcorporaties, Vluchtelingenwerk en Stichting Present. “Onze partners hebben vaak een directe lijn naar de doelgroep,” legt Jacomijn uit. “Zij delen informatie via nieuwsbrieven, spreekuren en andere kanalen.” Ook sleutelpersonen zoals wijkregisseurs, opbouwwerkers en rolmodellen in gemeenschappen spelen hierin een belangrijke rol. Voor minder makkelijk bereikbare groepen, zoals Turkse en Marokkaanse gemeenschappen, organiseert Hilversum bijeenkomsten op vertrouwde plekken als buurthuizen en moskeeën. “Heel fijn hierbij is dat een van de EnergieKlussers een Turkse achtergrond heeft”, aldus Jacomijn.
Een ander mooi voorbeeld van een effectieve samenwerking is die van het circulaire gordijnenproject met Hilversum100, een groep duurzame doeners, en uitvoeringsorganisatie NoWasteDecoration. Jacomijn legt uit: “Samen maken wij isolerende gordijnen van restpartijen stoffen. Deze gordijnen zijn enorm geliefd en laten zien hoe verschillende aspecten samenkomen: isolatie, duurzaamheid en het ontzorgen van inwoners.”
Om partners te ondersteunen, ontwikkelde de gemeente een toolkit met flyers, aanmeldkaarten en voorbeeldteksten. “Zo vergroten we ons bereik en maken we het partners makkelijker om de juiste informatie te delen, dat houdt de boodschap ook consistent”, licht Jacomijn toe.
Blijvende impact op bewoners en de gemeenschap
Met meer dan 2.000 bereikte huishoudens en ruim 6.000 bezoeken sinds de start in 2022 bewijst het programma zijn effectiviteit. Tegelijkertijd werkt Hilversum aan structurele verankering binnen het sociaal domein om de EnergieKlussers te behouden, ook als subsidies wegvallen. “Ze zijn onmisbaar geworden in het contact met kwetsbare huishoudens,” zegt Jacomijn. Naast energiebesparing reikt de impact verder. “Energiearmoede is vaak een ingang naar andere dingen die huishoudens bezighouden, zoals eenzaamheid, schulden of slecht onderhouden woningen. Onze klussers signaleren dit en verwijzen bewoners door naar de juiste ondersteuning, maar alleen als zij dat willen,” legt Jacomijn uit. Bovendien dragen de EnergieKlussers bij aan het verbeteren van de leefbaarheid in wijken. “Het gaat om structurele oplossingen met een blijvende impact, zowel voor inwoners als voor de gemeenschap.”