In de strijd tegen energiearmoede zijn lokale initiatieven cruciaal. Energiebank Haarlemmermeer is een uitstekend voorbeeld van hoe lokale samenwerking en doelgerichte actie effectief kunnen zijn. Dit initiatief sluit naadloos aan bij de structurele, bestendige en sociaal-maatschappelijke aanpak van energiearmoede die LEA wil uitdragen.
Ongeveer 4.500 huishoudens in Haarlemmermeer hebben moeite om hun energierekening te betalen Door de stijgende energieprijzen neemt dit aantal alleen maar toe. De Energiebank Haarlemmermeer helpt deze kwetsbare huishoudens bij het besparen op energie en om hen meer grip te geven op hun energierekening.
Hoe het begon
De Energiebank Haarlemmermeer werd opgericht op 17 mei 2018, geïnspireerd door Energiebank Arnhem die twee jaar eerder begon. De Oecumenische gemeente De Ark en het lokale energiebedrijf Tegenstroom waren de drijvende krachten achter dit initiatief. Met een startsubsidie van 4.500 euro van het Wind-in-de-rug-Fonds van energiecoöperatie Meerwind kon het project van de grond komen.
In de beginjaren hielp de Energiebank gemiddeld 30 tot 40 huishoudens per jaar, ondersteund door ongeveer vijf energiecoaches. De energiecrisis van 2022 bracht echter grote veranderingen met zich mee. Met extra financiering van de gemeente kon de Energiebank aanzienlijk uitbreiden. Tegenwoordig zijn er ongeveer 30 energiecoaches actief, ondersteund door een betaalde coördinator en drie teamleden, en worden er jaarlijks zo’n 500 coach- en fixacties uitgevoerd.
Praktische hulp bij energie besparen
De Energiebank biedt praktische hulp bij het besparen van energie. Vrijwillige coaches komen bij huishoudens thuis om hen informatie te geven over energiebesparing en te helpen deze tips toe te passen. Er is ook een fixteam dat kan worden ingezet bij energiebesparende maatregelen zoals het plakken van radiatorfolie, het vervangen van oude lampen door ledlampen en het aanbrengen van een waterbesparende douchekop. Deze maatregelen zorgen ervoor dat er direct energie wordt bespaard. Tijdens deze fixacties gaan regelmatig vrijwilligers en medewerkers, bijvoorbeeld van woningbouwcorporaties, mee. Voor hen zijn dit soort bezoeken vaak een eye-opener. Ze krijgen mee wat er allemaal komt kijken bij fixing, en welke problematiek er soms achter de voordeur schuilgaat.
Meer dan alleen energiebesparende maatregelen
Naast energiebesparing richt de Energiebank zich ook op het welzijn van de bewoners. Energiearmoede gaat vaak gepaard met andere problemen zoals schulden en sociale isolatie. Wanneer dergelijke problemen worden gesignaleerd, verwijzen de coaches van de Energiebank bewoners door naar sociale netwerken en instanties. Er is ook een noodfonds beschikbaar om directe schuldaflossing aan energieleveranciers te realiseren, gefinancierd door donaties en campagnes tijdens de energiecrisis.
Duurzame samenwerking met gemeenten en instellingen
De samenwerking met de gemeente Haarlemmermeer is een belangrijke factor in het succes van de Energiebank. Dankzij een opdracht van de gemeente, dat middelen beschikbaar heeft van landelijke regelingen, kunnen de diensten gratis worden aangeboden. Hoewel aanbesteding vaak als noodzakelijk wordt gezien, bewijst de aanpak in Haarlemmermeer dat er diverse manieren zijn om financiering te regelen zonder complexe aanbestedingsprocedures, zoals begrotingssubsidies of losse subsidies.
Structurele ondersteuning en training
De Energiebank is vanaf het begin georganiseerd als een energieteam, waarbij het bestuur een integraal onderdeel vormt. Om door te groeien en een betaalde coördinator te kunnen aannemen, werd nog voor de energiecrisis extra financiering gezocht en gevonden bij de Rabobank voor het schrijven van een ambitieus actieplan. Dit plan bleek later doorslaggevend voor het verkrijgen van middelen van de gemeente. Zo kon een coördinator worden aangenomen en het aantal coaches worden uitgebreid om de groeiende vraag te kunnen beantwoorden.
Vrijwilligers en betaalde krachten vormen samen de kern van de Energiebank Haarlemmermeer. Nieuwe coaches krijgen een uitgebreide training, bestaande uit een introductie in hun taken, inzicht in gedragsverandering bij energieverbruik en praktische training in het aanbrengen van energiebesparende materialen. Deze training wordt in de praktijk gegeven onder begeleiding van ervaren coaches.
Een integraal en duurzaam model
Door energiecoaching en praktische fixacties te combineren, creëert de Energiebank Haarlemmermeer een duurzame impact. De integrale benadering, waarbij zowel technische verbeteringen als gedragsverandering worden gestimuleerd, zorgt ervoor dat de hulp langdurig effect heeft. Het succes in gemeente Haarlemmermeer illustreert dat samenwerking, strategische planning en een holistische benadering essentieel zijn in de strijd tegen energiearmoede. Met de juiste ondersteuning en middelen kunnen lokale initiatieven een blijvend verschil maken in het leven van mensen die hulp nodig hebben.
