Het Centrum Duurzaam Winterswijk is een laagdrempelige plek waar inwoners ondersteuning kunnen vinden bij uiteenlopende thema’s zoals energietransitie, biodiversiteit, klimaatadaptatie, kringlopen en cultuurhistorie. Sinds 2021 ligt de nadruk ook op coaching en fixing als aanpak tegen energiearmoede, waarbij persoonlijk contact en het ontzorgen van inwoners centraal staan.
Eén bezoek, talloze mogelijkheden voor verduurzaming
Wat het centrum bijzonder maakt, is de brede aanpak. Naast energiebesparing biedt het centrum hulp bij het aanvragen van subsidies en/of duurzaamheidsleningen. Dit gaat samen met bredere thema’s zoals biodiversiteit en klimaatadaptatie, waardoor het centrum toegankelijk is voor een breed publiek. “Inwoners komen soms binnen met een vraag over een geveltuintje en ontdekken ter plekke dat er ook ondersteuning is voor isolatie of het verlagen van hun energierekening,” vertelt Anna-Lena Penninx, projectcoördinator Duurzaamheid bij de gemeente Winterswijk. Die onverwachte ontdekkingen leiden vaak tot grotere stappen. “Zo hebben we al veel bewoners kunnen helpen met verduurzaming of energiebesparing, ook al kwamen ze daar in eerste instantie niet voor binnen.”
Energiebesparing begint met coaching en fixing
Bewoners die hulp zoeken om hun energierekening te verlagen, kunnen rekenen op energiebespaarmaatjes en energieconciërges. Energiebespaarmaatjes bieden praktische tips, helpen met het aanvragen van subsidies en geven advies dat aansluit op de persoonlijke situatie. “We hebben bewust gekozen voor de term ‘maatje’, omdat dat gelijkwaardigheid uitstraalt. Een maatje staat naast je, terwijl ‘coach’ kan voelen als iemand die boven je staat,” legt Anna-Lena uit.
Energieconciërges, vergelijkbaar met fixers zoals ze bij veel aanpakken elders in Nederland worden genoemd, voeren direct kleine energiebesparende maatregelen uit. Denk aan het aanbrengen van tochtstrips, radiatorfolie en LED-verlichting. Voor grotere klussen werkt het centrum samen met een bedrijf dat ook mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een plek biedt. Zij voeren werkzaamheden uit zoals het plaatsen van een thermostaatkraan of het aansluiten van elektra, zoals bewegingsmelders. Deze aanpak levert bewoners niet alleen direct resultaat op, maar geeft hen ook het vertrouwen om zelf stappen te zetten.
Hulp voor iedereen, ongeacht huur of koop
In Winterswijk kan iedereen rekenen op ondersteuning, of ze nu in een huur- of koopwoning wonen. “We maken bewust geen onderscheid, want energiearmoede raakt alle huishoudens,” zegt Anna-Lena. Zo worden ook huishoudens net boven de armoedegrens niet overgeslagen. Door samen te werken met woningcorporaties, de sociale dienst en lokale initiatieven zoals de voedselbank, weet het centrum een breed publiek te bereiken.
De witgoedregeling als lokkertje
Huishoudens met een laag inkomen kunnen via de witgoedregeling een energiezuinige koelvriescombinatie, wasmachine of vriezer krijgen. “Door deze regeling melden bewoners met problemen zich ook sneller,” vertelt Anna-Lena. Energiebespaarmaatjes spelen hierin een sleutelrol. Zij bezoeken de bewoners thuis, beoordelen de situatie en bespreken meteen andere mogelijkheden voor energiebesparing en hulp. Zo wordt de regeling niet alleen een praktische oplossing, maar een ingang tot bredere ondersteuning.
Naast de witgoedregeling biedt het centrum verschillende andere opties, zoals subsidies voor isolatiemaatregelen. Voor huurders is er een vergoeding voor servicekosten van zonnepanelen. De uitvoering gebeurt in samenwerking met lokale bedrijven en werkplaatsen, wat niet alleen bewoners, maar ook de lokale gemeenschap en economie versterkt.
Samenwerken voor vertrouwen
Wat de aanpak in Winterswijk succesvol maakt, is de hechte samenwerking tussen alle betrokken partijen. Het centrum werkt nauw samen met de woningcorporatie, welzijnsorganisaties, vrijwilligers en de gemeente. “We hebben korte lijnen met het sociaal domein, zodat mensen snel de juiste hulp krijgen,” zegt Anna-Lena. ‘We zitten regelmatig bij platform Armoedevrij Winterswijk waar alle organisaties bij zijn aangesloten die te maken hebben met de doelgroep.” Ook mond-tot-mondreclame helpt: buren vertellen elkaar over het centrum, waardoor steeds meer mensen hun weg ernaartoe vinden.
Doordat het centrum midden in Winterswijk ligt, is het voor iedereen makkelijk om even binnen te lopen. Zonder afspraak, geen ingewikkelde digitale formulieren, maar gewoon een papieren aanmeldformulier en direct contact met een medewerker. Volgens Anna-Lena maakt juist dat persoonlijke contact het verschil: “Het gaat om vertrouwen. Mensen voelen dat ze serieus genomen worden en echt geholpen zijn.”
Groeien en blijven vernieuwen
Steeds meer inwoners weten het Centrum Duurzaam Winterswijk te vinden met vragen over verduurzaming en ondersteuning. Gemiddeld bezoeken 1750 mensen het centrum, vaak door gewoon binnen te lopen, en ook via telefoon en e-mail is er dagelijks contact. Daarnaast vinden 13.500 bezoekers hun weg naar de website www.duurzaamwinterswijk.nl.
De vraag naar hulp bij energiearmoedebestrijding blijft groeien. Alleen al voor een energiebespaarmaatje hebben zich inmiddels meer dan 600 huishoudens aangemeld, een forse stijging ten opzichte van de 85 aanmeldingen in het eerste jaar. Dit laat zien hoe groot de behoefte is aan persoonlijke ondersteuning bij het verlagen van de energierekening en hoe waardevol een laagdrempelige en herkenbare plek is voor inwoners die moeite hebben met hun energiekosten. Tegelijkertijd zoekt het centrum steeds naar nieuwe manieren om deze groep te helpen. “We blijven kijken hoe we inwoners het beste kunnen ondersteunen,” aldus Anna-Lena. “Het gaat erom dat mensen na een bezoek denken: hier kan ik echt mee geholpen worden.”